trình tự sản xuất hạt giống

Để thực hiện việc tự sản xuất hạt giống, ta cần nắm các điểm cơ bản về công tác giống. Dưới đây, quy trình tự sản xuất giống được mô tả từ việc chọn cây đến việc bảo quản và ghi hồ sơ. Chọn cây và đánh dấu Hệ thống sản xuất giống gồm 3 giai đoạn: Giai đoạn một: Sản xuất hạt giống siêu nguyên chủng (SNC):Hạt giống SNC là hạt giống có chất lượng và độ thuần khiết rất caoTiến hành tại các xí nghiệp, các trung tâm sản xuất giống chuyên tráchGiai đoạn hai: Sản xuất hạt giống nguyên chủng (NC) từ siêu nguyên Cuốn giáo trình sản xuất giống và công nghệ hạt giống với mong muốn ñóng góp một phần nhỏ vào phát triển triển nông nghiệp. Tuy nhiên ñây là một lĩnh vực khoa học mới ở nước ta, do vậy những kết quả nghiên cứu trong nước còn hạn chế. Chúng tôi ñã cố gắng tham Bài thuyết trình phát triển, duy trì và sản xuất hạt của các giống ngô thụ phấn tự do Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (828.02 KB, 42 trang ) Trả lời (1) Năm thứ 1. Gieo nhất giống đã phục tráng và chon ra cây có đặc tính tốt. Năm thứ 2 : hạt của mỗi cây tốt gieo thành từng dòng. Lấy hạt của dòng tốt nhất hợp lại thành giống siêu nguyên chủng. Năm thứ 3 : Từ giống siêu nguyên chủng nhân thành giống nguyên 3. Quy trình tự sản xuất hạt giống. Để thực hiện việc tự sản xuất hạt giống, ta cần nắm cá điểm cơ bản về công tác giống. Dưới đây, quy trình tự sản xuất giống được mô tả từ việc chọn cây đến việc bảo quản và ghi hồ sơ. Giai đoạn 1: Chọn cây và đánh dấu Cashberry Lừa Đảo. Việc tự sản xuất hạt giống thường không được lưu tâm đúng mức, nhưng đó là một việc cực kỳ quan trọng và cần thiết cho những ai thực hiện nông nghiệp sinh thái. Thứ nhất, hạt giống có sẵn trên thị trường địa phương thường mang lại nhiều vấn đề như chất lượng xấu, ít đáng tin cậy, tính thích ứng thấp, giá bán cao Hai là, các loài cây trồng trong nước thường dùng các giống cổ truyền đang được thay thế bằng việc phát triển một số giống HYV năng suất cao và giống lai. Việc này làm giảm cơ sở di truyền mà sau này sẽ gây nên khó khăn lớn. 1. Vấn đề với giống HYV lai F1 và giống mua về Độ tin cậy và chất lượng thấp Hầu hết nông dân đã có kinh nghiệm cho việc mua phải hạt giống chất lượng thấp hoặc không đúng loài qua tay các nhà buôn hạt giống. Ví dụ, họ mua hạt cải bắp, nhưng sau khi cây mọc thì mới biết rằng đó là hạt mùi tạc. Nông dân cũng thất thiệt khi mua hạt kém chất lượng – độ nẩy mầm kém, loài cây năng suất thấp, hạt bị nhiễm bệnh, hạt cũ Các vấn đề đó không còn là riêng biệt mà rất phổ biến và nghiêm trọng đối với nông dân ở Băng la đét. Nếu một nông dân nào đó lỡ mất dịp gieo hạt do mua phải hạt xấu hoặc mua sai hạt, thì việc đó không thể không gây mất mùa. Tính thích ứng thấp Tính thích ứng của hạt giống là khá quan trọng đối với nông nghiệp sinh thái. Hạt giống HYV và đặc biệt là giống lai F1 gây nhiều vấn đề do thích ứng thấp. Hạt HYV được sản xuất tại các viện nghiên cứu và hạt giống lai thì do các trại công ty giống tạo nên. Cả hai đều được tạo nên trong những điều kiện rất nhân tạo và sử dụng liều lượng rất cao các chất hóa học nông nghiệp. Thường chúng không đáp ứng tốt khi bón phân hữu cơ, bởi lẽ tính chất của hạt đã được thay đổi để thích ứng với phân bón hóa học. Hơn nữa, việc gây trồng lấy hạt lại được thực hiện theo những điều kiện nhân tạo nhiều thế hệ. Do vậy, hạt giống bị hỏng và mất đi tính thích ứng với các điều kiện địa phương. Ngoài ra, phần lớn hạt lai đều được nhập các nước ngoài như từ Nhật Bản, Mỹ, Hà Lan là những nước có điều kiện khí hậu ôn đới khác hẳn với khí hậu nhiệt đới của Bangladesh. Giá thành cao Giá hạt giống lại không hề rẻ đối với nông dân. Hạt giống địa phương đã khá đắt ở các địa phương, nhưng giá hạt giống HYV và giống lai lại thường đắt hơn 3 đến 5 lần so với những giá đó. Hạt giống lai mà chúng ta không có khả năng tạo ra loại cùng chất lượng trong thế hệ sau, lại đặc biệt đắt. Nếu nông dân quen dùng hạt giống lai, thì họ cứ phải mua hạt giống ở ngoài vào bất cứ vụ nào. Đó là mục tiêu của các công ty hạt giống, khi họ muốn nông dân luôn phải phụ thuộc vào hạt giống lai, vốn thường phải nhập từ ngoài vào. Cung cấp không ổn định Mùa giao hạt cho mỗi loài cây trồng thường cố định hàng năm. Nếu không gieo được hạt vào đúng thời vụ, thì mùa màng sẽ thất bát. Do vậy, việc có sẵn hạt giống vào đúng thời kỳ cần phải có là rất quan trọng. Chúng ta ít khi dám chắc là sẽ có hạt ở thị trường vào đúng mùa gieo. Nhiều nông dân có lúc đã vấp phải khó khăn và phải tiêu phí không biết bao nhiêu thời gian để kiếm hạt gieo. Xói mòn cơ sở di truyền giống địa phương Mặc dù vấn đề này chưa được các nhà nông học, nông dân và nhiều người khác ở Bangladesh hiểu rõ, bảo tồn cơ sở di truyền nguồn giống địa phương là cực kỳ quan trọng. Có hai lý do chính, một là giống địa phương đóng vai trò lớn lao trong việc làm giàu tính đa dạng cây trồng. Tính đa dạng về giống cây trồng là chìa khóa để tiến tới hệ sinh thái- nông nghiệp ổn định chính là tính đa dạng về giống cây trồng. Hai là, chính các giống địa phương là những tài nguyên di truyền cho cả nước. Nông dân đã tạo nên được những loại hạt giống năng suất cao ở địa phương thông qua những giống nguồn gốc từ địa phương. Các giống địa phương là nguồn gốc chính yếu. Không có chúng, không thể tiến hành cải tạo được hạt giống. Ngay cả các loại giống HYV và giống lai cũng không thể tạo nên được nếu không có các giống địa phương. Không chỉ có vậy, các giống địa phương còn rất quan trọng cho tương lai. [Ghi chú Nhiều nhà khoa học của những nước đã công nghiệp hóa và của các công ty đa quốc gia cỡ lớn đã hiểu rất rõ tiềm năng của các giống địa phương về mặt tài nguyên và họ đã bắt đầu thu nhập một cơ sở di truyền giống địa phương rộng rãi từ các nước nhiệt đới là những vùng có tài nguyên về cơ sở di truyền rất phong phú]. Nếu chúng ta hiểu được tiềm năng của giống địa phương, thì chúng ta sẽ chẳng bao giờ để cho tình trạng như hiện nay xảy ra khi nhiều giống địa phương quý giá đang tiếp tục biến mất. 2. Lợi ích của việc tự sản xuất hạt giống Nếu ta hiểu thật rõ các vấn đề khó khăn xảy ra khi mua hạt giống ở ngoài, hạt giống HYV và giống lai, thì có thể hiểu dễ dàng được tầm quan trọng và lợi ích của việc tự sản xuất hạt giống. Độ tin cậy và chất lượng cao Điều này được bảo đảm do người sử dụng hạt nông dân tự thu hái và bảo quản hạt nên họ hiểu rõ mọi vấn đề có liên quan tới chúng giống gì, đã thu hái và bảo quản theo phương pháp nào Tính thích ứng cao Điều này được bảo đảm bởi vì loài cây đã được gây trồng nhiều thế hệ trong điều kiện địa phương. Chuyển hạt giống thích ứng cao với hóa chất sang thích ứng với chất hữu cơ là rất quan trọng đối với nông nghiệp sinh thái. Hầu như không đắt Người nông dân tự thu hái và bảo quan hạt giống cho chính họ. Họ chỉ chi các chi phí tối thiểu về vật tư khi cần. Chi phí sản xuất do vậy giảm hẳn xuống. Luôn sẵn có Người nông dân sử dụng hạt, bảo quản chúng và có thể dùng chúng vào lúc cần. Bảo tồn di truyền Cách bảo tồn tốt nhất các giống địa phương là để nông dân trồng trọt và bảo quản hạt giống cho chính họ. Để thực hiện việc tự sản xuất hạt giống, ta cần nắm cá điểm cơ bản về công tác giống. Dưới đây, quy trình tự sản xuất giống được mô tả từ việc chọn cây đến việc bảo quản và ghi hồ sơ. Giai đoạn 1 Chọn cây và đánh dấu Nhiệm vụ đầu tiên là xác định các cây dành cho việc thu hái giống và đánh dấu cây. Việc đánh dấu là rất quan trọng để tránh không thu hoạch làm trên cây đã dành lại. Các bước chọn cây là 1. Cây khỏe mạnh không bị dịch bệnh phá hoại, vị trí phù hợp2. Cây năng suất cao kích cỡ, hình dáng, màu sắc đều tốt… 3. Có vị thơm ngon Giai đoạn 2 thu hái hạt giống Khi cây được xác định đã thành thục, thì đúng là lúc cầu thu hái. Các bước quan trọng là 1. Xác định đúng thời gian giống thành thục đúng mức2. Thu hoạch giống vào một ngày trời đẹp tránh các ngày mưa Giai đoạn 3 Phơi khô hạt giống Hạt giống đã thu hút phải được phơi khô càng sớm càng tốt. Một số hạt giống như cà chua, đu đủ cần được rửa sạch. Quá trình phơi khô là điểm quyết định xem giống có đạt chất lượng cao hay không, hay dịch bệnh có thể phát sinh từ đó. Các bước 1. Phơi khô hạt giống dưới ánh nắng mặt trời, không đùng là 2. Phơi khô hạt giống đúng mức độ. Giai đoạn 4 Làm sạch và xử lý Sau khi đã phơi khô hạt giống, ta cần làm sạch và xử lý hạt. Quá trình này bao gồm các bước 1. Loại trừ các tạp chất và hạt xấu, chỉ chọn lấy hạt tốt2. Xử lý hạt giống bằng cách trộn chúng với các chất chống côn từ để xử lý có thể đúng làTro khôLá xoan khôCác loại lá thích ứng tại địa phương Vật liệu khácGiai đoạn 5 Bảo quản, cất trữ Sau khi xử lý, hạt giống phải được cất giữ trong điều kiện sạch sẽ, khô, tối và nhiệt độ thấp càng sớm càng tốt. 1. Dùng chai hay hộp kín gió2. Để hạt cùng với các chất hút ẩm như gạo rang, tro khô, 3. Cất chai và hộp vào một chỗ khô, tối, mát Giai đoạn 6 Ghi hồ sơ và dán nhãn Ghi hồ sơ ghi các chi tiết về hạt giống và dán nhãn ghi tên trên chai và hộp đựng hạt đều rất quan trọng để xác định trong vụ tới và giữ lại các chi tiết về hạt giống cho việc tham khảo sau này. Nhãn phải gồm có số liệu hồ sơ, tên và ngày thu ra, các thông tin dưới đây cần được ghi lại vào một biểu mẫu có sẵn 1. Số liệu hồ sơ2. Tên cây địa phương, tiếng anh/tên khoa học 3. Tên loài phụ tên giống4. Ngày thu hái5. Nơi thu hái6. Tên người thu hái7. Các nhận xét mô tả tính chất của hạt giống Đối với một người nông dân, chỉ cần ghi nhãn là đủ, còn đối với một tổ chức và một nhà băng hạt giống của cộng đồng, thì việc giữ hồ sơ là điều bắt buộc. Ghi nhãn PHỤ LỤC MỘT SỐ CÂY TRỒNG THƯỜNG GẶP Ở BANGLADESK Cây đa mục đích thường gặp ở Bangladesh Stt Tên Thời gian gieo hạt Thời gian cấy trồng Ghi chú 1Đậu triềuTháng 3 – 5– Gieo thẳng 2Đậu ipilTháng 3 – 8Tháng 4- 9 3Điền thanhTháng 3 – 5Tháng 4 –84Cốt khíTháng 3 – 8–Gieo thẳng 5Chùm ngâyTháng 5 – 8–6Keo Ấn ĐộTháng 2 – 4 – –Gieo thẳng7Vông Ấn–Tháng 3 – 9Cắt gốc 8Cây bánh dầyTháng 2- 4Tháng 4 -89Cây so đũaTháng 3-6Tháng 4 -810SemsamTháng 4-6 Tháng 5-811Móng bòTháng 4-6 Tháng 5-812*Muồng đàoTháng 4-6 Tháng 5-813*Flemingia lá to Tháng 4-6 Tháng 5-8Có thể cắt gốc 14*CalianđoTháng 4 -6Tháng 5-8* Những cây này không phổ biến nhưng có sẵn ở Bangladesh. Hạt giống có sẵn ở nông trang Proshika Koitta. Cây lấy gỗ thường gặp ở Bangladesh Cây ăn quả thường gặp ở Bangladesh Ảnh bìa UnsplashTrích tác phẩm Những Bài Học Từ Thiên Nhiên Lessons from Nature – Shimpei Mukakami Khoa họcKhoa học trong nước Thứ ba, 21/12/2021, 0900 GMT+7 Các nhà khoa học Việt đã làm chủ quy trình sản xuất hạt giống rau chất lượng cao, giá thành rẻ hơn 20-50% hạt giống nhập khẩu cùng loại. Ông Cao Minh Phương, đại diện công ty TNHH Việt Nông cho biết, nhóm nghiên cứu của công ty đã sử dụng công nghệ sinh học tạo được 12 giống cây trồng mới trong đó 10 giống đã được cấp bằng bảo hộ. Kết quả này thực hiện từ dự án thuộc Chương trình Đổi mới công nghệ quốc gia do Bộ Khoa học và Công nghệ phê nhóm nghiên cứu, đã có 12 giống cây gồm mướp đắng, dưa leo, bí đỏ, bí đao, mướp hương, bầu, đậu đũa, đậu cove, dưa hấu... được đưa vào sản xuất thử nghiệm. Giống cây được chọn, tạo và đưa vào trồng thử nghiệm ở nhiều tỉnh với diện tích gần ha, cho năng suất trung bình cao hơn từ 10 đến 15% so với các giống hiện hành khác. Nhóm nghiên cứu sản xuất hạt giống rau "Made in Vietnam". Ảnh NVCC Để tạo ra các giống rau mới, nhóm nghiên cứu đã làm chủ quy trình sàng lọc dòng kháng bệnh mang gene mục tiêu bằng công nghệ dấu ấn phân tử - DNA marker trong ba năm. Quy trình này giúp sàng lọc nguồn nguyên liệu di truyền cho lai tạo, rút ngắn thời gian sàng lọc từ 36 tháng xuống còn 12 tháng, đẩy nhanh tiến độ chọn tạo giống. Riêng quy trình kiểm tra độ thuần giống bằng công nghệ điện di điểm đẳng điện IEF electrophoresis giúp công đoạn kiểm tra chất lượng sản phẩm trước khi xuất xưởng được rút ngắn từ ba tháng khi trồng hậu kiểm đồng ruộng còn 24 việc sàng lọc nhanh dòng kháng bệnh, nhóm thực hiện bằng công nghệ vi sinh. Cách làm cũ là trồng toàn bộ các dòng trên ruộng thí nghiệm trong điều kiện có áp lực bệnh cao. Đánh giá khả năng chống chịu bệnh của từng dòng để chọn ra dòng kháng bệnh... Nhưng ở công nghệ này, nhóm phân lập chủng vi sinh gây bệnh ngay từ đầu, nuôi và nhân sinh khối số lượng lớn vi sinh gây bệnh trong điều kiện phòng thí nghiệm. Các chủng nhiễm trên cây con trong nhà màng được đánh giá khả năng chống chịu bệnh và loại bỏ ngay các dòng mẫn cảm với bệnh, giữ lại dòng kháng bệnh, sau đó mới trồng ra ruộng để đánh giá khả năng sinh trưởng, phát triển. Giống dưa hấu của nhóm nghiên cứu cho năng suất và chất lượng vượt trội. Ảnh NVCC Một công nghệ mang tính sáng tạo của đề tài là kiểm tra độ chính xác và độ thuần của giống bằng công nghệ điện di điểm đẳng điện. Thông thường, hạt giống sau khi được sản xuất sẽ được kiểm tra độ thuần bằng phương pháp hậu kiểm trên đồng ruộng. Cây trồng trên ruộng đến giai đoạn cho trái sẽ được đánh giá các chỉ tiêu độ thuần dựa trên quan sát hình thái. Nhóm cải tiến bằng cách hạt giống sau thu hoạch được thu mẫu, tách lấy protein rồi kiểm tra tính đúng về giống và độ thuần của giống dựa trên kết quả điện di công đoạn chế biến, việc xử lý và đóng gói hạt giống sau thu hoạch được thực hiện hoàn toàn tự động. Hạt được xử lý tác nhân gây hại, như virus và nấm bệnh, bằng công nghệ nhiệt khô và tăng khả năng xua đuổi côn trùng bằng công nghệ polymer coating. Giống bí đỏ mới cho năng suất cao hơn 10-15% so với giống cũ. Ảnh NVCC Ông Phương cho biết, từ năm 2016 trở về trước, công ty ông tốn khoảng 40-50 tỷ đồng/năm để nhập khẩu hạt giống. Nay chủ động được nguồn giống trong nước, chi phí này giảm từ 40 đến 60% - tương đương 15-17 tỷ đồng. Và cũng từ khi chủ động sản xuất, hạt giống không còn phải nhập khẩu nữa. Hạt giống chất lượng cao "made in Việt Nam" từ nghiên cứu này được ứng dụng cho các vùng trồng lớn, sản xuất theo tiêu chuẩn Khuất Hữu Trung, Phó Viện trưởng Viện Di truyền Nông nghiệp cho biết, hiện Việt Nam vẫn phải nhập khẩu số lượng lớn các loại giống cây trồng, trong đó có giống rau - chủ yếu là các giống lai ôn đới, như cà chua, cải bắp, súp lơ, dưa chuột... Nghiên cứu này có ý nghĩa rất lớn, mang lại giá trị kinh tế cao cho doanh nghiệp cũng như chủ động được giống nội. Việc phát triển sâu hơn các nghiên cứu khoa học tương tự sẽ giúp lộ trình làm chủ công nghệ sản xuất giống cây của Việt Nam được rút ngắn, ổn định thị tin về các Chương trình khoa học và công nghệ quốc gia, xin liên hệ - Văn phòng các Chương trình khoa học và Công nghệ quốc gia – Bộ Khoa học và Công nghệ. Địa chỉ 113 - Trần Duy Hưng, Cầu Giấy, Hà Nội. Điện thoại – Fax Email vpctqg Webiste Câu trả lời chính xác nhất Quy trình tự sản xuất hạt giống được thực hiện theo trình tự sau Chọn cây và đánh dấu – Thu hái hạt giống – Làm sạch và xử lí – Bảo quản, cất trữ – Ghi hồ sơ và nhã dán. Để hiểu rõ hơn về quy trình tự sản xuất hạt giống, mời bạn đến với phần nội dung dưới đây. 1. Hạt giống là gì? Hạt giống là yếu tố quyết định đến sự nảy mầm của cây trồng. Dù bạn lựa chọn gieo trồng bằng phương pháp nào trong các phương pháp gieo hạt, chiết hay ghép cành thì hạt giống vẫn là yếu tố đầu tiên không thể bỏ qua. Hạt giống được xem là nguồn gốc của nông nghiệp. Hạt được chọn làm giống là những hạt khỏe mạnh, thích nghi tốt với môi trường khiến cho việc trồng trọt trở nên thuận lợi và ngược lại. Nếu như hạt không tốt, ẩn chứa mầm bệnh và không chịu được ảnh hưởng của các yếu tố, điều kiện môi trường thì sẽ tốn rất nhiều chi phí cho phân bón cung cấp dinh dưỡng và tốn nhiều công chăm sóc mà hiệu quả chưa hẳn đã được như mong đợi. 2. Quy trình tự sản xuất hạt giống Quy trình tự sản xuất hạt giống được thực hiện theo trình tự sau Bước 1 Chọn cây và đánh dấu Nhiệm vụ đầu tiên là xác định các cây dành cho việc thu hái giống và đánh dấu cây. Việc đánh dấu là rất quan trọng để tránh không thu hoạch làm trên cây đã dành lại. Các bước chọn cây là – Cây khỏe mạnh không bị dịch bệnh phá hoại, vị trí phù hợp – Cây năng suất cao kích cỡ,hình dáng,màu sắc … đều tốt … – Có vị thơm ngon Bước 2 Thu hái hạt giống Khi cây được xác định đã thành thục, thì đúng là lúc cầu thu hái. Các bước quan trọng là – Xác định đúng thời gian giống thành thục đúng mức – Thu hoạch giống vào một ngày trời đẹp tránh các ngày mưa Bước 3 Phơi khô hạt giống Hạt giống đã thu hút phải được phơi khô càng sớm càng tốt. Một số hạt giống như cà chua, đu đủ cần được rửa sạch. Quá trình phơi khô là điểm quyết định xem giống có đạt chất lượng cao hay không, hay dịch bệnh có thể phát sinh từ đó. Các bước – Phơi khô hạt giống dưới ánh nắng mặt trời – Phơi khô hạt giống đúng mức độ. Bước 4 Làm sạch và xử lý Sau khi đã phơi khô hạt giống, ta cần làm sạch và xử lý hạt. Quá trình này bao gồm các bước – Loại trừ các tạp chất và hạt xấu, chỉ chọn lấy hạt tốt – Xử lý hạt giống bằng cách trộn chúng với các chất chống côn trùng Vật tư để xử lý có thể dùng là tro khô, lá xoan khô, các loại lá thích ứng tại địa phương, vật liệu khác,… Bước 5 Bảo quản, cất trữ Sau khi xử lý, hạt giống phải được cất giữ trong điều kiện sạch sẽ, khô, tối và nhiệt độ thấp càng sớm càng tốt. – Dùng chai hay hộp kín gió – Để hạt cùng với các chất hút ẩm như gạo rang, tro khô, 3. Cất chai và hộp vào một chỗ khô, tối, mát Bước 6 Ghi hồ sơ và dán nhãn Ghi hồ sơ ghi các chi tiết về hạt giống và dán nhãn ghi tên trên chai và hộp đựng hạt đều rất quan trọng để xác định trong vụ tới và giữ lại các chi tiết về hạt giống cho việc tham khảo sau này. Nhãn phải gồm có số liệu hồ sơ, tên và ngày thu hái. Ngoài ra, các thông tin dưới đây cần được ghi lại vào một biểu mẫu có sẵn – Số liệu hồ sơ – Tên cây địa phương, tiếng anh/tên khoa học – Tên loài phụ tên giống – Ngày thu hái – Nơi thu hái – Tên người thu hái – Các nhận xét mô tả tính chất của hạt giống Đối với một người nông dân, chỉ cần ghi nhãn là đủ, còn đối với một tổ chức và một nhà băng hạt giống của cộng đồng, thì việc giữ hồ sơ là điều bắt buộc. 3. Lợi ích của việc tự sản xuất hạt giống – Độ tin cậy và chất lượng cao Điều này được bảo đảm do người sử dụng hạt nông dân tự thu hái và bảo quản hạt nên họ hiểu rõ mọi vấn đề có liên quan tới chúng giống gì, đã thu hái và bảo quản theo phương pháp nào – Tính thích ứng cao Điều này được bảo đảm bởi vì loài cây đã được gây trồng nhiều thế hệ trong điều kiện địa phương. Chuyển hạt giống thích ứng cao với hóa chất sang thích ứng với chất hữu cơ là rất quan trọng đối với nông nghiệp sinh thái. – Hầu như không đắt Người nông dân tự thu hái và bảo quan hạt giống cho chính họ. Họ chỉ chi các chi phí tối thiểu về vật tư khi cần. Chi phí sản xuất do vậy giảm hẳn xuống. – Luôn sẵn có Người nông dân sử dụng hạt, bảo quản chúng và có thể dùng chúng vào lúc cần. – Bảo tồn di truyền Cách bảo tồn tốt nhất các giống địa phương là để nông dân trồng trọt và bảo quản hạt giống cho chính họ. —————————– Trên đây THPT Trịnh Hoài Đức đã cùng các bạn tìm hiểu về chế phẩm quy trình tự sản xuất hạt giống. Chúng tôi hi vọng các bạn đã có kiến thức hữu ích khi đọc bài viết này, chúc các bạn học tốt. Năm thứ 1. Gieo nhất giống đã phục tráng và chon ra cây có đặc tính thứ 2 hạt của mỗi cây tốt gieo thành từng dòng. Lấy hạt của dòng tốt nhất hợp lại thành giống siêu nguyên thứ 3 Từ giống siêu nguyên chủng nhân thành giống nguyên chủngNăm thứ 4 Từ giống nguyên chủng nhân thành giống sản xuất đại trà Việt Nam có tiềm năng và thế mạnh phát triển nông nghiệp, nhưng ngành giống nước ta đáp ứng rất thấp nhu cầu của nông dân  nhập khẩu giống  lệ thuộc giống. Một số giống kém chất lượng có mặt trên thị trường. Ngành giống muốn lớn mạnh cần có các yếu tố chính như - Nghiên cứu chọn tạo giống - Sản xuất hạt giống - Kinh doanh hạt giống, đưa hạt giống đến với nông dân. 49 trang Chia sẻ lvcdongnoi Lượt xem 4583 Lượt tải 8 Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Seminar Kỹ thuật sản xuất hạt giống cây tự thụ phấn, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên* * Việt Nam có tiềm năng và thế mạnh phát triển nông nghiệp, nhưng ngành giống nước ta đáp ứng rất thấp nhu cầu của nông dân  nhập khẩu giống  lệ thuộc giống. Một số giống kém chất lượng có mặt trên thị trường. Ngành giống muốn lớn mạnh cần có các yếu tố chính như - Nghiên cứu chọn tạo giống - Sản xuất hạt giống - Kinh doanh hạt giống, đưa hạt giống đến với nông dân. * Tình hình nghiên cứu và sản xuất hạt giống cây tự thụ phấn. Tình hình nghiên cứu và sản xuất trên thế giới. Từ thập niên 1970, đến năm 2008 diện tích trồng lúa lai trên thế giới lên đến 20 triệu ha, trong đó có 3 triệu ha ở Trung Quốc. Tình hình nghiên cứu và sản xuất tại Việt Nam Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội đã lai tạo ra giống lúa Việt Lai 20 vào năm 2004 đã được công nhận là giống quốc gia đầu tiên của Việt Nam. * Đặc điểm thực vật học của cây tự thụ phấn. Tự thụ phấn là việc chuyển phấn hoa từ nhị đực đến nhuỵ cái trong cùng một hoa, hay đến nhuỵ cái của hoa trong cùng một cây. Đó là quá trình kết hợp giao tử đực và giao tử cái của cùng một cây. Cấu tạo hoa lúa Nguồn * Đặc điểm thực vật học của cây tự thụ phấn Một số trường hợp giao phấn phụ thuộc vào + Giống hay dòng cây trồng. + Điều kiện mùa vụ, nhất là nhiệt độ và độ ẩm. + Hướng và tốc độ gió vào thời điểm thụ phấn. + Quần thể côn trùng thụ phấn. Tự thụ phấn duy trì kiểu gene, chóng phục hồi tình trạng đồng hợp cho kiểu gene trong các đời tiếp theo. Một số cây tự thụ phấn Lúa gạo Oryza Sativa, cà chua Lycopersicon esculentum, ớt Capsicum annum, đậu tương Glicine max,... * Định nghĩa các cấp giống - Hạt giống tác giả Breeder seed Là hạt giống do tác giả chọn tạo giống sản xuất, đạt tiêu chuẩn chất lượng theo quy định của TCN hoặc TCVN. - Hạt siêu nguyên chủng Pre-basic seed được nhân ra từ giống tác giả hoặc phục tráng từ hạt giống sản xuất, đạt tiêu chuẩn chất lượng theo quy định của TCN hoặc TCVN. - Hạt nguyên chủng Basic seed được nhân ra từ hạt siêu nguyên chủng theo quy trình kỹ thuật của Bộ NN & PTNT và đạt tiêu chuẩn quy định của TCN hoặc TCVN. * Định nghĩa các cấp giống - Hạt xác nhận Certified seed Là lô hạt được nhân ra hạt nguyên chủng theo quy trình kỹ thuật được quy định của Bộ Bộ NN & PTNT và đạt tiêu chuẩn quy định của TCN hoặc TCVN. - Hạt giống lai F1 Hybrid seed F1 Là hạt giống của các tổ hợp lai giữa các dòng bố mẹ đã được công nhận giống, tuân thủ quy trình sản xuất hạt giống lai và đạt tiêu chuẩn phẩm cấp quy định theo TCN hoặc TCVN. * Vai trò của hạt giống trong nông nghiệp Giống là tư liệu sản xuất đặc biệt, không thay thế. Sử dụng giống thích hợp là biện pháp nhanh nhất, kinh tế nhất để nâng cao năng suất cây trồng. Giống quyết định chất lượng nông sản. Hạn chế thiệt hại do thiên tai, sâu bệnh. Phù hợp với điều kiện gieo trồng và phương thức canh tác nhất định. Biện pháp quan trọng trong việc bố trí cơ cấu cây trồng. Do dân số tăng nhanh, cần đảm bảo an ninh lương thực. * Khái niệm và vai trò của sản xuất giống. Khái niệm Sản xuất hạt giống là tạo và thu hoạch hạt hay cây con từ thực liệu thực vật. Quá trình sản xuất để giữ nguyên kiểu gen của thực liệu gốc, có sức sống, sức khoẻ và giá trị gieo trồng tốt, cho năng suất cao ở thế hệ sau. Vai trò của việc sản xuất hạt giống - Bảo tồn kiểu gen hiện có hay kiểu gen mới tạo ra - Duy trì giống - Phục tráng giống * Điều kiện ảnh hưởng chất lượng hạt giống Ảnh hưởng của việc sử dụng phân bón Bón đạm nhiều làm thời gian sinh trưởng dài, chín không đều, dễ bị nhiễm sâu bệnh... Bón lân và kali hợp lí giúp nâng cao chất lượng của hạt giống. Ảnh hưởng của việc thu hoạch và xử lý sau thu hoạch - Độ chín của hạt - Thời hạn thu hoạch - Quá trình xử lý, làm khô hạt - Điều kiện phơi, sấy hạt Ảnh hưởng của việc bảo quản. - Sâu bệnh trong quá trình bảo quản hạt giống - Kho chứa phải được dọn vệ sinh cẩn thận sau mỗi vụ. * Các chỉ tiêu đánh giá chất lượng hạt giống Để đánh giá chất lượng hạt giống căn cứ các chỉ tiêu sau Độ thuần của hạt giống. Độ sạch của hạt giống. Tỷ lệ nẩy mầm của hạt giống. Sức nẩy mầm. Khối lượng 1000 hạt. Độ ẩm của hạt. Mức độ nhiễm sâu. * Sản xuất hạt giống thuần ở cây tự thụ phấn Sản xuất duy trì hạt giống thuần Sơ đồ sản xuất duy trì hạt giống ở cây tự thụ phấn. * Sản xuất phục tráng Sơ đồ phục tráng hạt giống ở cây tự thụ phấn * So sánh sự khác nhau giữa sản xuất duy trì và sản xuất phục tráng * Sản xuất hạt giống lai ở cây tự thụ phấn Kỹ thuật sản xuất hạt giống lai F1 không sử dụng bất dục đực. Những giống ưu thế lai không nhất thiết sử dụng bất dục đực như cà chua, ớt… kỹ thuật nhân dòng bố mẹ được áp dụng tương tự kỹ thuật duy trì giống thuần SNC. Để đảm bảo duy trì bố mẹ đúng kiểu gen và có ưu thế lai, các cá thể ưu tú của dòng bố mẹ chọn và lai nhau từng cặp. * Sơ đồ nhân và duy trì hạt bố mẹ là dòng, giống thuần Sản xuất hạt giống lai ở cây tự thụ phấn Kỹ thuật sản xuất hạt giống lai F1 không sử dụng bất dục đực. Một số điểm khác biệt của kỹ thuật sản xuất hạt giống lai F1, không sử dụng bất dục đực được trình bày trong sơ đồ sau * Kỹ thuật sản xuất hạt giống lai F1 hệ 3 dòng sử dụng bất dục đực. Vụ 1 trồng các cây A, B và R để đánh giá, chọn và lai cặp Thời vụ Chọn thời vụ thích hợp dòng mẹ bất dục không phản ứng ánh sáng và nhiệt độ, có thể nhân trong cả hai vụ xuân và vụ mùa. Cách ly cách ly bằng vách ngăn từng dòng. Phương pháp cách ly các cá thể bằng ni lông * Kỹ thuật sản xuất hạt giống lai F1 hệ 3 dòng sử dụng bất dục đực. Vụ 1 trồng các cây A, B và R để đánh giá, chọn và lai cặp Kỹ thuật gieo trồng. Áp dụng kỹ thuật tối ưu với yêu cầu của mỗi tổ hợp lai gieo mạ, cấy, chăm sóc và phòng trừ sâu bệnh,...Quan trọng nhất là xác định thời vụ gieo trồng để bố mẹ trổ trùng khớp. Chọn cá thể và lai cặp Chọn các cá thể điển hình đúng dòng về kiểu hình, sinh trưởng phát triển tốt và sạch bệnh Mỗi cây A phải lai cặp với một cây B để thu được hạt bất dục và lai với một cây R để thu được hạt lai F1 * Sơ đồ nhân dòng bất dục CMS * Kỹ thuật sản xuất hạt giống lai F1 hệ 3 dòng sử dụng bất dục đực. Vụ 2 Đánh giá dòng và con lai. Gieo trồng A và con lai F1 của từng cặp ở khu cách ly, đánh giá và chọn các cây A bất dục hoàn toàn F1 có ưu thế lai. Cả cặp lai được chọn để nhân hạt siêu nguyên chủng ở vụ 3. Vụ 3Nhân dòng A và R siêu nguyên chủng Nhân hạt A siêu nguyên chủng. Cây A đã chọn trồng và lai với cây B dòng A và dòng B không sai khác nhiều về kiểu hình và thời gian sinh trưởng cho nên kỹ thuật thuận lợi hơn. * Vụ 3Nhân dòng A và R siêu nguyên chủng Nhân hạt A siêu nguyên chủng. Kỹ thuật trồng cần đảm bảo + Cách ly nghiêm ngặt, khu nhân hạt A phái cách ly với các khu có sản xuất lúa khác ít nhất 500 m + Kiểm tra hạt phấn bất dục khi lúa trỗ + Khử bỏ cây khác dạng, cây bị bệnh khi cây con, thời kỹ trổ và trước thu hoạch triệt để. Nhân dòng R và dòng B siêu nguyên chủng. Hạt dòng B trong ruộng nhân dòng A chính là hạt B siêu nguyên chủng. Hạt R siêu nguyên chủng được nhân từ cây R đã chọn theo quy trình sản xuất hạt siêu nguyên chủng của giống lúa thuần. * Sản xuất hạt giống nguyên chủng ở cây tự thụ phấn. Cơ quan sản xuất Hạt giống nguyên chủng được các trạm, trại, công ty của nhà nước hay tư nhân và có thể là các hộ và nhóm nông dân nhưng phải được đăng ký cấp phép sản xuất. Lô hạt giống gốc Sản xuất hạt giống nguyên chủng bắt buộc lô hạt giống gốc để nhân phải là lô hạt tác giả hoặc siêu nguyên chủng có chứng chỉ hạt giống do cơ quan có thẩm quyền cấp. Chọn đất Chọn ruộng liền khu, đất tốt và đồng đều và điều kiện tưới tiêu thuận lợi, giao thông vận chuyển dễ dàng, không sản xuất giống trên khu đất cây trồng trước cùng họ, cùng loài. * Cách ly Mặc dù cây tự thụ phấn nhưng vẫn có một tỷ lệ có khả năng nhận phấn ngoài, do vậy cách ly là bắt buộc khi sản xuất hạt giống nguyên chủng. Ví dụ, với lúa hạt giống tác giả, siêu nguyên chủng phải cách ly không gian 20m, sản xuất hạt nguyên chủng và xác nhận cách ly 3 m. Chuẩn bị đất Đất được chuẩn bị kỹ theo yêu cầu kỹ thuật của loài cây trồng, vệ sinh đồng ruộng trước khi tiến hành sản xuất. Thông thường đất sản xuất giống được chuẩn bị trước 15 – 20 ngày để diệt cỏ dại, sâu bệnh. * Gieo trồng Gieo trồng vào thời vụ thích hợp nhất trong năm đối với loài cây trồng, chỉ gieo trồng 1 hạt, 1 cây trên khóm, mật độ thưa và thẳng hàng để thuận tiện cho chăm sóc, chọn lọc và khử lẫn. Chăm sóc Phân bón, tưới nước và phòng trừ sâu bệnh áp dụng kỹ thuật tối ưu đối với giống cây trồng đó. Khử lẫn Khử lẫn phải tiến hành ít nhất là 3 lần là thời kỳ cây con, thời kỳ ra hoa và trước thu hoạch loại bỏ toàn bộ cây khác dạng, cây bị bệnh và cỏ dại. * Thu hoạch chế biến hạt giống Thu hoạch khi quả hạt chín hoàn toàn để đảm bảo chất lượng hạt, những loài cây trồng yêu cầu chín tiếp tục sau thu hoạch thì bảo quản trong điều kiện mát vài ngày rồi mới tách hạt. Làm khô, làm sạch và phân loại hạt giống theo kỹ thuật riêng cho mỗi loài cây trồng đảm bảo tiêu chuẩn quy định. Kiểm nghiệm và chứng chỉ hạt giống Thực hiện kiểm định đồng ruộng và kiểm định trong phòng theo quy định để nhận chứng chỉ hạt giống. Những lô hạt giống có chứng chỉ mới được cung cấp cho sản xuất hạt nguyên chủng. * Sản xuất hạt giống xác nhận ở cây tự thụ phấn. Sản xuất hạt giống xác nhận yêu cầy kỹ thuật tương tự sản xuất hạt nguyên chủng, những điểm khác với sản xuất hạt nguyên chủng như sau + Lô hạt giống gốc để nhân sản xuất hạt xác nhân phải là lô hạt nguyên chủng + Gieo trồng có thể 2 – 3 hạt, cây trên khóm + Tiêu chuẩn phẩm cấp thấp hơn hạt nguyên chủng * Kỹ thuật sản xuất hạt giống ở lúa Kỹ thuật sản xuất hạt giống lúa nguyên chủng Đặc điểm nguồn gốc cây lúa Lúa là cây tự thụ phấn có cấu tạo hoa lưỡng tính, nhị và nhụy trong cùng một hoa. Hoa có cấu tạo hai vỏ trấu là vỏ trấu lớn và vỏ trấu nhỏ, trong hoa có 6 nhị đực mạng 6 bao phấn cấu tạo hoa mô tả đầy đủ. Hạt giống gốc Sản xuất hạt giống lúa NC phải được nhân lên từ lô hạt SNC hoặc hạt tác giả có chứng chỉ hạt giống. * Kỹ thuật sản xuất hạt giống lúa nguyên chủng Chọn ruộng sản xuất Chọn ruộng liền khu, đất tốt và đồng đều và điều kiện tưới tiêu thuận lợi, giao thông vận chuyển dễ dàng. Cách ly Khu ruộng sản xuất hạt giống lúa nguyên chủng cách ly với các khu sản xuất lúa khác 3 m. Làm đất Làm đất kỹ theo các phương pháp bình thường. Làm mạ Xử lý hạt giống Hạt giống SNC phải được phơi lại, làm sạch trước khi ngâm ủ. Ngâm trong 60 giờ, rửa chua 3 lần là sau 12 giờ, lần 2 sau 24 giờ, lần 3 sau 48 giờ. * Kỹ thuật sản xuất hạt giống lúa nguyên chủng Làm mạ Kỹ thuật gieo mạ Gieo đồng đều và mật độ thưa để mạ cứng cây đanh dảnh, lượng hạt giống gieo phù hợp từ 0,2 đến 0,4 kg thóc giống trên 10m2 đất mạ Quản lý ruộng sản xuất hạt giống lúa nguyên chủng Chuẩn bị đất và bón lót Làm đất kỹ bằng phẳng để thuận tiện cho điều tiết nước và chăm sóc. Bón lót toàn bộ phân chuồng, lân và 30% đạm, 50% lượng kali của quy trình kỹ thuật của giống. * Quản lý ruộng sản xuất hạt giống lúa nguyên chủng Kỹ thuật cấy Mạ cấy đủ tuổi, mỗi băng khoảng 10 - 15 hàng lúa. Mật độ và số dảnh cấy mật độ 55 – 60 khóm/m2 , cấy 1 dảnh là phù hợp với sản xuất hạt giống lúa nguyên chủng. Bón phân thúc lần 1 sau cấy 15 - 20 ngày 50% lượng đạm theo quy trình, bón thúc lần 2 trước khi phân hoá đòng. Tưới nước đầy đủ theo nhu cầu nước của cây lúa. Phòng trừ cỏ dại, sâu bệnh áp dụng kỹ thuật IPM với ruộng sản xuất hạt giống lúa là tốt nhất. * Khử lẫn Khử lẫn lần 1 Thời kỳ mạ trước khi nhổ cấy khử bỏ cây lẫn, cỏ phân biệt bằng màu sắc thân lá mạ với giống lẫn. Khử lẫn lần 2 Khi lúa con gái cũng chủ yếu phân biệt bằng màu sắc thân lá Khử lẫn lần 3 Khi trỗ xong, căn cứ vào màu sắc thân lá, chiều cao, dạng cây, dạng bông, dạng hạt để khử lẫn. Khử lẫn lần thứ 4 Trước khi thu hoạch, đây là lần khử lẫn quan trọng nhất, phải căn cứ vào tất cả các đặc điểm thân, lá và hạt để loại bỏ triệt để cây khác dạng, sâu bệnh và còi cọc. * Thu hoạch và chế biến hạt giống Tách hạt bằng máy tuốt nhỏ để không làm xây sát hạt, vỡ hạt giống sau đó phải làm sạch tạp chất, trấu và các lẫn tạp khác. Phơi trên sân xi măng hoặc sân gạch khi nắng gắt cần phơi dày, phơi đến khi độ ẩm đạt 13%. Hình Tuốt đập bằng máy nhỏ và làm khô tự nhiên Nguồn Manual for Hybrid Rice Seed Production, IRRI * Làm sạch, phân loại và đóng bao. Làm sạch hạt lép lửng và tạp chất bằng quạt, rê sau đó đóng bao, bảo quản nơi khô ráo, thoáng để hạt giống không bị mất sức nảy mầm. Kiểm nghiệm và cấp chứng chỉ hạt giống Sản xuất hạt giống phải được kiểm nghiệm và cấp chứng chỉ phẩm cấp hạt nguyên chủng với cơ quan kiểm nghiệm do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn quy định. * Kỹ thuật sản xuất hạt giống lúa lai F1 hệ 3 dòng sử dụng bất dục đực CMS Phát triển lúa lai phụ thuộc rất lớn vào quy trình kỹ thuật sản xuất hạt lai. Lúa lai hệ ba dòng cần duy trì ba dòng là dòng bất dục CMS dòng A, dòng duy trì dòng B và dòng phục hồi dòng R. Hạt bố mẹ đưa vào sản xuất hạt lai F1 Hạt bố mẹ phải đảm bảo độ thuần di truyền cao, tốt nhất ở cấp nguyên chủng và có chứng chỉ hạt giống bố mẹ. * Xác định thời gian gieo và thời vụ Điều kiện khí hậu ảnh hưởng lớn đến năng suất hạt, ngày gieo bố mẹ phải đảm bảo trong thời gian trỗ có điều kiện như sau - Nhiệt độ trung bình 24-300C. - Độ ẩm trong phạm vi 70-80%. - Nhiệt độ chênh lệch ngày đêm 8-100C. - Ánh sáng đầy đủ và gió nhẹ. - Không có mưa liên tục 3 ngày liền trong thời kỳ trỗ. * Xác định thời gian gieo bố và mẹ để nở hoa trùng khớp Dòng bố, mẹ của hầu hết các tổ hợp lai có thời gian sinh trưởng khác nhau, bởi vậy điều khiển để chúng nở hoa trùng nhau là cần thiết. Căn cứ vào thời gian sinh trưởng ví dụ IR58025A thời gian từ gieo đến trổ 50% là 102 ngày và bố là IR40750 thời gian từ gieo đến 50% trỗ là 112 ngày, trong trường hợp này khoảng cách thời gian gieo mạ là 10 ngày như sơ đồ sau. Thời điểm gieo bố và mẹ để bố mẹ trỗ trùng khớp * Căn cứ vào số lá Phương pháp xác định số lá - Chọn 10-12 cây mạ trong ruộng mạ. - Đeo thẻ bằng Plastic - Tính lá từ lá thật thứ nhất mở đánh dấu bằng sơn. - Đếm số lá định kỳ 3-5 ngày. - Cấy các cây mạ trên vào cùng 1 ruộng tiếp tục đếm đến khi lá đòng mở. - Tính trung bình sau các lần đếm để biết số ngày xuất hiện 1 lá. Căn cứ vào hiệu quả tích nhiệt EAT Phương pháp xác định Ghi ngày trổ, ghi nhiệt độ trung bình hàng ngày từ gieo đến trổ. Tính hiệu quả tích nhiệt của mỗi dòng EAT = T - H - L Trong đó T là nhiệt độ trung bình hàng ngày, H là nhiệt độ vượt quá giới hạn T-30, L là nhiệt độ thấp hơn giới hạn 120C. * Số bố trong sản xuất hạt lai F1 Ví dụ Dòng mẹ A có thời gian từ gieo đến trỗ là 90 ngày, như vậy mẹ gieo vào 13/2 sẽ trỗ vào 13/5. Bố R có thời gian sinh trưởng từ gieo đến trỗ 100 ngày như vậy nếu gieo để bố mẹ trỗ trùng khớp cần gieo ô vào 3/2 bố sẽ trỗ vào 13/5. Nếu gieo thêm bố 1 vào 30/1 và bố 2 vào 6/2, như vậy thời gian trỗ các bố trỗ sẽ bao trùm toàn bộ giai đoạn trỗ của mẹ. Hình Thời điểm gieo bố mẹ * Kỹ thuật làm mạ lúa lai. Xử lý hạt giống Ngâm ủ hạt giống, thời gian ngâm ngắn 36-40 giờ liên tục đãi bằng nước sạch khoảng 6 giờ 1 lần. Chuẩn bị đất gieo mạ Làm đất kỹ, lên luống và bón lót sau đó gieo. Lượng phân bón cho 1 ha đất mạ là 10-15 tấn phân chuồng + 50kgN + 80 – 90 P2O5 + 50K2O Chăm sóc mạ Phun MET Multi Effects Triazole với liều lượng 850g/ ha giúp cho mạ đẻ sớm, đẻ nhiều Chọn ruộng cấy Ruộng tốt, bằng phẳng, tưới tiêu hoàn toàn chủ động. Đây là yêu cầu rất quan trọng để điều chỉnh bố mẹ trỗ trùng khớp. * ly. Cách ly trong ruộng sản xuất hạt lai là điều kiện bắt buộc, hạt phấn của lúa nhỏ có thể bay xa nhờ gió. Có các phương pháp cách ly như sau Cách ly không gian Cánh ly không gian 100m là thoả mãn cho sản xuất hạt lai. Cách ly thời gian Những nơi khó cách ly bằng không gian thì cách ly thời gian giai đoạn trỗ của bố mẹ sớm hay muộn hơn 21 ngày so với sản xuất lúa khác trong khu khu vực. Cách ly bằng vật chắn Một số nơi đặc điểm địa hình tự nhiên như núi, sông, rừng có thể là những vật chắn cách ly hiệu quả cho sản xuất hạt lai. * Tỷ lệ hàng, hướng hàng và phương pháp cấy Sản xuất hạt lai hạt bố, mẹ được trồng theo tỷ lệ hàng và mật độ nhất định. Tỷ lệ hàng và mật độ có ảnh hưởng rất lớn đến năng suất hạt lai, tỷ lệ hàng hay cân đối số hàng bố R và hàng mẹ A. ví dụ tỷ lệ 28 nghĩa là 2 hàng bố 8 hàng mẹ. Hình Hướng hàng trong sản xuất hạt lúa lai * Phương pháp cấy. Thông thường mạ của dòng A và R cấy khi chúng được 21 - 25 ngày tuổi, đảm bảo trỗ và nở hoa của dòng A và R trùng khớp nhau. Nếu mẹ có thời gian sinh trưởng ngắn hơn bố 10 ngày thì cấy mạ dòng R trước xong mới cấy dòng A. Hình Kỹ thuật cấy hang bố mẹ trong sản xuất hạt lúa lai * Thời điểm nở hoa trùng khớp của các dòng bố, mẹ Nở hoa trùng khớp giữa các dòng bố, mẹ là rất quan trọng, thời gian nở hoa của một số dòng bố , mẹ ảnh hưởng đến sự kết hạt, để nhận được mức độ kết hạt cao dòng A và R cần phải nở hoa cùng 1 thời gian trong ngày trong thơì kỳ ra hoa. Phun GA3 Vai trò của gibberelic axit trong sản xuất hạt lúa lai F1 rất quan trọng, những tác dụng chính của GA3 là + Giúp cho dòng A trỗ thoát + Tăng thời gian mở hoa + Tăng nhánh hữu hiệu. * Thụ phấn bổ sung Thụ phấn bổ sung nhằm nâng cao khả năng tung phấn và hứng phấn để tăng tỷ lệ kết hạt. Thời gian thụ phấn bổ sung tốt nhất khi 30-40% hoa dòng mẹ mở. Khử lẫn Khử lẫn là công việc rất quan trọng để đảm bảo độ thuần di truyền của giống lai, khử lẫn là loại bỏ những cây không mong muốn, cây khác dạng ra khỏi quần thể giống. Ngoài ra còn loại bỏ cây bị bệnh, cây xấu, sinh trưởng kém. * Thu hoạch bảo quản Thu dòng bố trước để đảm bảo cho tránh lẫn cơ giới sau đó mới thu dòng mẹ. Thu hoạch phải vào ngày thời thiết khô ráo, không có mưa. Tuốt đập bằng máy tuốt nhỏ, tốc độ thấp để tránh dập gãy hạt giảm chất lượng hạt lai. Làm khô bằng phơi hoặc sấy nhưng nguyên tắc chung là nhiệt độ không quá cao, độ ẩm 13% đưa vào bảo quản. Hạt lai dễ mất sức nảy mầm do vậy bảo quản trong điều kiện ẩm độ và nhiệt độ thấp * So sánh giữa kỹ thuật sản xuất hạt giống giữa cây tự thụ phấn với cây giao phấn và cây nhân giống vô tính Bảng So sánh giữa kỹ thuật sản xuất hạt giống giữa cây tự thụ phấn với cây giao phấn và cây nhân giống vô tính * Kết luận Ở nhóm cây tự thụ phấn có 2 kỹ thuật sản xuất chính là - Kỹ thuật sản xuất hạt giống thuần theo mục đích duy trì hạt giống tác giả hay giống SNC và mục đích phục tráng giống từ những giống đã thoái hoá hay giống nhập nội. - Kỹ thuật sản xuất hạt giống lai bằng phương pháp không sử dụng bất dục đực và sử dụng bất dục đực. Kiến nghị - Mở cửa thu hút đầu tư nước ngoài vào ngành giống chứ không để lệ thuộc hoàn toàn như hiện tại. - Hạt giống kếm chất lượng không nên có mặt trên thị trường để giảm thiểu rủi ro cho người nông dân lẫn nhà sản xuất. - Nhà nước cần có chính sách cụ thể để khuyến khích, đầu tư vào ngành giống hơn nữa. * Tài liệu tham khảo Hoàng Trọng Phán, Trương Thị Bích Phượng, 2008, Giáo trình Cơ sở di truyền chọn giống thực vật, NXB Đại học Huế. Lê Tiến Dũng, 2009, Bài giảng công nghệ sản xuất giống, Dự án hợp tác Việt Nam-Hà Lan, Trường Đại học Nông Lâm Huế. Vũ Văn Liết, Nguyễn Văn Hoan, 2007, Sản xuất giống và công nghệ hạt giống, Trường Đại học Nông nghiệp 1. Trang WEB hình ảnh * * Các file đính kèm theo tài liệu này Cuốn sách Khoa học và Công nghệ hạt giống của Larry Miller B. Mc Donald, 1995 ông dẫn một bài thơ cổ của Fay Yauger, một nông dân làm vườn với hy vọng hạt nảy mầm tốt hơn trong sản xuất của mình. Một cho chim Ó Một cho quạ Một hạt bỏ đi và Một hạt để trồng. Bài thơ cổ cho chúng ta thấy, từ xa xưa người nông dân đã rất quan tâm đến chất lượng hạt giống vì hạt giống cơ sở đầu tiên cho canh tác của họ. Ngày nay với những tiến bộ vượt bậc trong tạo giống cây trồng, nhiều loại giống cây trồng mới ra đời như giống cải tiến, giống ưu thế lai, giống chuyển gen...những giống cây trồng có nhiều điểm khác biệt với các giống địa phương truyền thống về kỹ thuật canh tác và thu hoạch. Sản xuất hạt giống của các giống cây trồng cải tiến yêu cầu kỹ thuật cao vì thế đòi hỏi người sản xuất phải có kiến thức và kỹ năng. David Shires,2005 cho rằng hạt là tư liệu sống, do vậy gieo trồng, thu hoạch và quá trình sản xuất khác phải đảm bảo để hạt giống lúa có sức sống, năng suất và sản lượng cao nhất. Một giống lúa có thể phát huy hết tiềm năng năng suất của nó cũng phải gieo trồng bằng những hạt giống có chất lượng tốt. Nhiều nghiên cứu đã khẳng định hạt giống tốt góp phần tăng năng suất lúa 5 - 20%. Kỹ thuật sản xuất hạt giống cây trồng ưu thế lai đòi hỏi công nghệ cao hơn giống cây trồng cải tiến, nhà sản xuất phải có kiến thức duy trì dòng bố mẹ bất dục đực MS, tự bất hợp SI hay dòng tự phối thuần và công nghệ sản xuất hạt lai F1. Sản xuất hạt giống không chỉ đòi hỏi duy trì độ thuần di truyền, có sức sống và các chỉ tiêu chất lượng khác đạt tiêu chuẩn Quốc gia. Đồng thời cũng đòi hỏi nâng cao năng suất hạ giá thành đem lại lợi nhuận cho người sản xuất và nông dân. Khoa học và công nghệ hạt giống ngày càng có vai trò quan trọng trong nền nông nghiệp hiện đại và kih tế thị trường. Nó góp phần nâng cao năng suất, sản lượng và hiệu quả sản xuất nông nghiệp. Cuốn giáo trình sản xuất giống và công nghệ hạt giống với mong muốn đóng góp một phần nhỏ vào phát triển triển nông nghiệp. Tuy nhiên đây là một lĩnh vực khoa học mới ở nước ta, do vậy những kết quả nghiên cứu trong nước còn hạn chế. Chúng tôi đã cố gắng tham khảo những kết quả nghiên cứu mới nhất của nước ngoài và trong nước để biên soạn cuốn sách, nhưng không tránh khỏi những thiếu sót. Nhóm tác giả mong muốn nhận được những ý kiến đóng góp quý báu của các nhà khoa học, học viên cao học, NCS và độc giả trong và ngoài nước để cuốn sách hoàn thiện hơn. Tác giả Trường Đại học Nông nghiệp 1 - Giáo trình Sản xuất giống và công nghệ hạt giống[EBOOK] GIÁO TRÌNH SẢN XUẤT GIỐNG VÀ CÔNG NGHỆ HẠT GIỐNG, TS. VŨ VĂN LIẾT CHỦ BIÊN ET AL., TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP I - HÀ NỘI Quý bạn đọc có thể tải ebook trên về TẠI ĐÂY. Từ khoá ebook, giáo trình, công nghiệp giống, công nghệ giống cây trồng, giáo trình sản xuất giống, sản xuất giống, công nghệ hạt giống, sinh sản ở thực vật

trình tự sản xuất hạt giống